- Wie zijn spouwmuur wil isoleren, is verplicht om een ecoloog te laten onderzoeken of er vleermuizen zitten. Dat kost duizenden euro’s.
- Daarnaast zijn er ook diersoorten die veel schade aan je huis veroorzaken.
- De kosten zijn voor jouw rekening, want de meeste woonverzekeringen sluiten dekking van schade door ongedierte uit.
- Lees ook: Huiseigenaar die spouwmuur wil isoleren, moet eerst onderzoek laten doen naar vleermuizen: dat gaat te ver, vindt belangenclub VEH
Huiseigenaren die hun spouwmuur willen isoleren, zijn verplicht om door een ecoloog te laten onderzoeken of er vleermuizen in de spouwmuren zitten, voordat ze aan de slag kunnen. Dat is een kostbare en tijdrovende aangelegenheid; reden voor de Vereniging Eigen Huis om het kabinet op te roepen om snel maatregelen te nemen.
Ook op andere manieren kunnen dieren je woongenot vergallen. Maken ze iets kapot, dan draai je zelf voor de kosten op, want woonverzekeringen dekken bijna nooit schade die is veroorzaakt door ongedierte. Dat kan behoorlijk in de papieren lopen. Vijf diersoorten die huiseigenaren tot wanhoop kunnen drijven.
1. De Amerikaanse grondtermiet bedreigt huizen in Nederland
Onlangs kwam het alarmerende nieuws dat zich in twee woningen in Zuid-Holland een kolonie schadelijke termieten heeft gevestigd. Het gaat om de Amerikaanse grondtermiet, een wit tot caramelkleurig beestje dat lijkt op een mier, maar verwant is aan de kakkerlak. Hij vreet zich dwars door hout heen en staat bekend als de meest schadelijke termietensoort op aarde. Volgens het Amerikaanse ministerie van Landbouw veroorzaken deze insecten wereldwijd meer dan 40 miljard dollar schade per jaar.
Ze hebben in de bovengenoemde woningen flink huisgehouden: de funderingen zijn aangetast tot en met de eerste verdieping en mogelijk zitten de beestjes ook in het dak.
Volgens onderzoekers heeft die kolonie er waarschijnlijk zeker tien jaar gezeten. Dat lijkt vreemd. Een grote kolonie van miljoenen termieten kan namelijk honderden grammen hout per dag wegwerken. Toch ontdek je dit vaak pas in een laat stadium, want grondtermieten verstaan de kunst om een houten balk grotendeels op te eten zonder dat je hier iets aan de buitenkant van ziet.
Volgens het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (KAD) kun je ze signaleren door vorming van moddertunnels langs muren of de fundering. Een andere aanwijzing is schade aan houtwerk. Bij grote aantallen termieten kunnen er ook zwermen van gevleugelde termieten voorkomen, zelfs in je woonkamer. Maar tegen die tijd heb je waarschijnlijk al de nodige schade.
Amerikaanse grondtermieten komen, zoals naam al suggereert, oorspronkelijk niet voor in Nederland. Ze komen binnen als bijvangst van geïmporteerde producten, zoals planten. Het gaat dan meestal om een enkele verstekeling, die na een tijdje vanzelf sterft. Mocht je op een kolonie stuiten, dan is professionele bestrijding een must. Termieten leggen vaak allerlei satellietnesten aan, waardoor de kans groot is dat je bij de bestrijding een kolonie over het hoofd ziet en deze weer kan aangroeien.
2. De steenmarter: tunnels in je dakisolatie
Steenmarters zien er knuffelig uit, maar schijn bedriegt. Ze kunnen jouw leven tot een ware hel maken. Je spouwmuur, zolder of de ruimte tussen plafonds... als het warm en droog is, is hij helemaal in zijn nopjes. Hij schrikt er niet voor terug om tunnels te maken in je dakisolatie, wat kan leiden tot een gepeperde energienota en lekkages. Ook knagen ze graag aan kabels en elektriciteitsdraden.
Zelfs je auto is niet veilig. Niet zelden houdt een steenmarter zich schuil onder de motorkap. Omdat zich hier ook allerlei kabels en leidingen bevinden, kan dat een dure grap voor jou worden.
's Nachts gaat de steenmarter op jacht en sleept hij zijn voedsel naar zijn holletje, lees: jouw woning. Er is weinig fantasie voor nodig om te bedenken wat rottende resten van dode dieren, waaronder zelfs complete kippen, met jouw woongenot doen. Uitwerpselen en urine doen de rest. Je mag hopen dat dit niet door je plafond heen gaat lekken, want anders is de kans groot dat dit volledig gerenoveerd moet worden.
Voor het zover is, kun je de aanwezigheid van een steenmarter opmerken door bonkende geluiden. Dat klinkt anders dan het getrippel van muizen. Ook veren of dode dieren vormen een red flag.
Steenmarters maken gebruik van verschillende rustplaatsen. Omdat ze hier niet permanent verblijven, merk je ze vaak niet snel op. Behalve als een marter besluit om een gezin te stichten in jouw huis. Dat betekent meer lawaai en nog meer stank.
Steenmarters zijn erg behendig. Ze kunnen goed klimmen, springen en graven en hebben aan vier centimeter al genoeg om je huis binnen te komen. In geval van nood wippen ze een dakpan omhoog om toegang te krijgen tot je zolder.
Klinkt het als een nachtmerrie? Haal dan bomen rond je huis weg en maak kieren en gaten waar mogelijk dicht. Je kunt ook een anti-marterspray kopen, met de geur van hun natuurlijke vijanden. Haalt dat niets uit, dan ben je aangewezen op een professioneel bestrijdingsbedrijf, dat weet hoe ze deze dieren moeten wegjagen. Het dier eigenhandig doden of vangen is verboden, want het is een beschermde diersoort.
3. De vleermuis: beschermd als ze in je spouwmuur zitten
Ook vleermuizen leven graag in woningen. De spouwmuur is favoriet, maar ze kunnen bijvoorbeeld ook in je schoorsteen zitten. Ze verschaffen zich toegang via open stootvoegen in de buitenmuur of kieren naast kozijnen.
Dit kan een losse vleermuis zijn, maar ze kunnen ook in jouw huis een kraamkolonie stichten. Ook kunnen ze zich in jouw huis ophouden om te overwinteren.
Je merkt er nauwelijks wat van en ze maken zich nuttig door veel muggen te eten. Toch kunnen ze je behoorlijk wat hoofdpijn bezorgen als je bijvoorbeeld plannen hebt om je spouwmuren te isoleren, een aanbouw te plaatsen, een boerderij te renoveren, een asbestdak te verwijderen of een oude schuur te slopen. Vleermuizen hebben namelijk in in de Wet Natuurbescherming de status ‘strikt beschermd’. Dit betekent dat je ze niet mag verstoren, doden of zelfs verjagen.
Heb je het vermoeden dat er een vleermuis in je huis zit, dan ben je verplicht om een ecoloog in de arm te nemen die uitsluitsel moet geven. Dit onderzoek kost volgens de Vereniging Eigen Huis 3.000 tot 5.000 euro: drie keer zo hoog als de isolatiekosten zelf.
Als blijkt dat er vleermuizen zitten, moet je een ontheffing vragen bij de provincie en een expert de vleermuizen op een natuurvriendelijke manier laten verjagen. Dit alles kan voor ruim een jaar vertraging zorgen. Die ontheffing kun je een stuk sneller krijgen als je gemeente een onderzoek (soortenmanagementplan) heeft uitgevoerd voor een heel gebied. Hier kun je checken of jouw gemeente dit heeft gedaan.
De beste periode om je spouwmuur te isoleren is tussen eind juli en half oktober. Dan is er geen kraamtijd en zijn er geen vleermuizen aan het overwinteren. Het is slim om enkele maanden voordat je begint alvast een vleermuizenkast op te hangen, zodat de vleermuizen een alternatief hebben.
4. Het draaigatje: verzakkende stoep of tuin
'Terrormier', zo luidt de bijnaam van het mediterrane draaigatje dat dit jaar zijn tienjarig jubileum in Nederland viert. Dat is niet voor niets. De koninginnen vliegen niet weg om een eigen kolonie te stichten, maar keren na de paring terug naar het moedernest. Hierdoor ontstaat een zogenaamde 'superkolonie', wat zich vertaalt in verzakkende stoepen en tuinen. Ze kunnen ook gemeen bijten, waarna ze zich omdraaien om een bijtende vloeistof in de wond te spuiten (vandaar de term). Verder zorgen ze voor een enorme toename van bladluizen.
Het is lastig om het draaigatje van andere mieren te onderscheiden. Hij is iets kleiner en maakt kratervormige nestopeningen. Verder zit in zijn bovenlip een flinke inkeping, maar dat is met het blote oog natuurlijk nauwelijks te zien. Mocht je vrezen dat een kolonie draaigatjes in jouw huis of tuin is neergestreken, dan kun je een exemplaar opsturen naar het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (KAD), dat gratis onderzoek doet om jou uitsluitsel te geven.
Heet water of een bestrijdingsmiddel in het nest spuiten helpt meestal slechts tijdelijk. De nesten zijn namelijk zo groot dat de kans klein is dat je alle koninginnen te grazen neemt. Er zijn goede ervaringen met een bestrijdingsmethode waarbij de bodem tot ruim één meter diepte wordt bevroren (tot -35 graden Celsius), zo blijkt uit onderzoek van Wageningen University & Research (WUR). Dit is trouwens ook een goede remedie tegen de Japanse duizendknoop, een ander stukje natuur dat je liever niet in en rond je huis hebt. De meest effectieve periode om dit te doen is in de herfst en de winter, omdat de draaigatjes zich dan in de bodem verschuilen tegen de kou.
Verder is voorkomen natuurlijk beter dan genezen. Zorg er daarom voor dat er geen etenswaren rondslingeren in je huis en neem maatregelen tegen bladluizen.
5. De houtworm: rotte balken
Een houtworm is eigenlijk geen worm, maar een larf van een kever, die zich voedt met hout. Zodra de het beestje uit het eitje komt, begint hij zich een weg te vreten door jouw parketvloer, trap, tafel, schilderijlijst of - nog erger - de dwarsbalken van je huis. Het duurt jaren voordat zijn honger is gestild en hij ontpopt tot kever en uitvliegt.
Omdat de larven vaak diep in het hout verborgen zitten, kan het lang duren voordat je van hun bestaan afweet. Wees alert bij hoopjes boormeel en kleine cirkelvormige gaatjes.
Blijk je deze ongewenste logé inderdaad in je huis te hebben, dan kun je flink aan de bak. Milieu Centraal adviseert om aangetast hout te verwijderen en zo snel mogelijk bij het grofvuil te zetten. Gaat het om vloeren, balken of grote meubelen, dan is het verstandig om een professionele bestrijder in te schakelen.
Uiteraard is voorkomen beter dan genezen. Koop je haardhout of tweedehands meubelen, check dit dan zorgvuldig op gaatjes. Zorg er verder voor dat je de kat niet op het spek bindt. Behandel hout met een beschermende verf- of waslaag, want kevers leggen hun eitjes het liefst op onbehandeld hout. En ventileer goed, aangezien houtwormen het best gedijen in ruimtes met een hoge luchtvochtigheid.
